علمی ترین سخنانی که مذاکره کنندگان در نشست علمی بررسی برجام گفتند

رجانیوز: سید عباس عراقچی روز گذشته در نشستی در دانشگاه علامه طباطبایی که از آن با عنوان نشست بررسی علمی مذاکرات هسته ای در رسانه ها یاد شده، اظهارات جالب توجهی را پیرامون یکی از بزرگترین امتیازات اعطا شده از سوی مذاکره کنندگان ایرانی به امریکا بیان کرده که تعجب و حیرت بسیاری از ناظران و کارشناسان موضوع هسته‎ای را به دنبال داشت.

به گزارش رجانیوز، عباس عراقچی در این نشست که از آن با عنوان نشست علمی یاد شده است با اشاره به بحث مطرح شده مبنی بر بتن ریزی در قلب رآکتور آب سنگین اراک خاطرنشان کرد:  قضیه بتن راهکار تبلیغاتی است که توانستند به فضای روانی ما غالب کنند.اراک یک بازی ۱۰۰درصد باخته برای آمریکا و ۱۰۰درصد برد برای ما است. آمریکایی ها گفته بودند به ایران آب سنگین نخواهیم داد و در روزهای اول حاضر نبودند حتی نام آب سنگین اراک را بیاورند و می گفتند دستور العمل داریم که اسم آب سنگین را مطرح نکنیم. در متن توافق ژنو هم وقتی به اراک رسیدن حتی اسم راکتور را هم مطرح نکردند بلکه گفتند راکتوری که آژانس می گوید ۴۰ IR اما الان آب سنگین اراک را اذعان کرده اند.

عراقچی با بیان اینکه به هر چه رسیدیم به اتکای بزرگی ملت ایران بوده است ادامه داد: منشأ همه این دستاوردها خود مردم ایران هستند و با هدایت رهبر و مدیریت رئیس جمهور به آن رسیدیم.

این در حالی است که جان کری جلسه کمیته روابط خارجی سنا در دفاع از عملکرد مذاکراتی خود اعلام کرد: « براساس مفاد این توافق، ایران موافقت کرده است ۹۸ درصد از ذخایر اورانیوم غنی شده خودش را به صورت داوطلبانه برچیند و نابود کند و دو سوم از سانتریفیوژهای نصب شده خودش را برچیند و قلب رئاکتور آب سنگین خودش را خارج کند و آن را با سیمان پرکند.»

با این حال علی اکبر صالحی در پاسخ به این گفته جان کری، نکات قابل تاملی گفت که به نوعی تایید بتن ریزی در بخشی از رآکتور اراک بود. صالحی در این باره گفت: جان کری در سخنان خود در کنگره اشتباه کرد و گفت زمانی که قلب رآکتور آب سنگین اراک را در می آورند ،محل آن را بتن می ریزند و دوستان ما در ایران همان را مبنا قرار دادند و به جای خواندن برجام، در رسانه های ما غوغایی شد که وقتی به جای قلب رآکتور بتن می ریزند چیزی نمی ماند. مخزن فولادی رآکتور اراک با بتن پر می شود و نه محل قلب رآکتور آب سنگین. همچنین به علت رعایت مسائل ایمنی حتی اگر مخزن با بتن پر نشود امکان استفاده مجدد از این مخزن نیست زیرا استفاده دوباره از آن خطرات زیادی دارد.

صالحی در پاسخ به این پرسش که تعهد ما درباره اراک برگشت پذیر نیست گفت: بله، زیرا اگر مخزن را در بیاوریم حتی اگر آن مخزن سالم باشد به علت مسائل ایمنی نباید آن را دوباره بر سر جای خودش برگرداند بلکه باید مخزن جدید ساخت.

وی با تاکید بر اینکه مخزن فولادی که از داخل چاله در می‌آوریم و جای دیگری می‌گذاریم، تصریح کرد: چند کار می‌توان روی این مخزن فولادی انجام داد از جمله یا  آن را ببریم یا داخل آن سیمان بریزیم که آنها مطمئن شوند که دیگر نمی‌خواهیم آن را بازگردانیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با رد شایعاتی مبنی بر این که مقرر شده بر اساس مفاد برجام داخل چاله رآکتور اراک بتون‌ریزی شود، گفت: چاله رآکتور به نوعی قلب آن محسوب شده و به هیچ وجه صدمه‌ای نخواهد دید و سالم می‌ماند بلکه مخزن فولادی داخل آن خارج و آن مخزن بتن‌ریزی می‌شود.

اما با همه این احوال، بررسی متن برجام نشان می‎دهد که نه تنها بتن ریزی در کانال‎های ورودی به قلب رآکتور تصریح شده، بلکه ایران پذیرفته تا هرگونه فعالیت مرتبط با بازفرآوری را همانند آنچه که در اراک قصد انجام آنرا داشته است، برای همیشه کنار بگذارد!

 در ماده دو (B) پیوست اول مذاکرات وین، توضیحات و جزئیاتی درباره بازطراحی رآکتور آب ‌سنگین اراک منتشر شده، جزئیاتی که نشان می‌دهد اگرچه رآکتور آب‌ سنگین اراک در جای خود قرار دارد، لکن دیگر آب ‌سنگین نام ندارد بلکه فناوری جدیدی است که توسط غرب وارد می‌شود و عملاً دانشمندان هسته‌ای نقشی در این بازطراحی ندارند و فناوری وارداتی است.

در ترجمه وزارت امور خارجه آمده است: ایران به ساخت ‌و ساز رآکتور ناتمام موجود بر مبنای طرح اولیه ادامه نخواهد داد و کالندریای(calandria) موجود را خارج کرده و آن را در ایران نگهداری می‌کند. تمام کانال‌های کالندریا با بتن به‌گونه‌ای پر می‌شوند که برای کاربرد هسته‌ای غیرقابل استفاده باشد و آژانس بتواند غیرقابل استفاده بودن آن را راستی‌آزمایی کند. برای مدرن کردن و بازسازی رآکتور آب ‌سنگین اراک، ایران بیشترین استفاده را از زیرساخت‌های موجود در رآکتور آب‌ سنگین اراک خواهد داشت.

بر اساس اظهارنظر نمایندگان و کارشناسان، کالندریا یا همان هسته رآکتور آب ‌سنگین اراک، از شاهکارهای بومی - صنعتی جوانان ایرانی بوده است که بر اساس مذاکرات وین با بتن پر می‌شود.

بر اساس بند نهم در پیوست اول مذاکرات وین، با اینکه جمهوری اسلامی ایران قبول کرده است رآکتور آب ‌سنگین اراک را تغییر بدهد یا به قول دیپلمات‌ها و دکتر صالحی، مدرن کند، ولیکن غرب و در رأس آن‌ها، آمریکا، اجازه ورود ایران در موضوعات تحقیقاتی و آزمایش‌های اولیه برای ساخت رآکتور بازطراحی شده را هم نمی‌دهند و عملاً تمامی آزمایش‌ها در کشور ثانویه به‌جز ایران انجام خواهد گرفت و حتی این آزمایشات در داخل ایران هم انجام نمی‌گیرد.

لازم به ذکر است که آب ‌سنگین مصارف زیادی در عرصه پزشکی، کشاورزی، تحقیقاتی، صنعتی و... دارد.

این در حالی است که در بازطراحی رآکتور اراک نیز این رآکتور به مدل IR۲۰ تقلیل پیدا خواهد کرد که طراحی آن آب سبک بده و نسبتی با رآکتورهای آب سنگین ندارد!

در همین حال در بخش دیگری از متن برجام نیز با اشاره به پذیرش محدودیت دائمی فعالیت های بازفرآوری از سوی ا یران آمده است که ایران پس از ۱۵ سال محدودیت فعلی نیز قصد ندارد فعالیتی در این زمینه انجام دهد!

ایران قصد دارد همه سوخت مصرف شده کلیه راکتورهای هسته ای تحقیقاتی و قدرتی فعلی و آینده خود را برای پسماندداری یا اقدامات بعدی، آنگونه که در قراردادهایی که به نحو صحیح با طرف دریافت کننده منعقد خواهد شد، از کشور خارج کند.

به جز فعالیت های جداسازی با هدف تولید رادیوایزوتوپ های پزشکی و صنعتی از نمونه‏ های تابش‏ دیده‏ ی اورانیوم غنی‏ شده، ایران به مدت ۱۵ سال وارد بازفرآوری یا ساخت تاسیسات قادر به بازفرآوری سوخت مصرفی، یا فعالیت های تحقیق و توسعه‏ ی بازفرآوری که منتج به ایجاد قابلیت بازفرآوری سوخت مصرفی شود، نگردیده و پس از این مدت نیز قصد چنین کاری را ندارد.

پی نوشت: متن بند ۱۱ و ۱۲ برجام

Iran intends to ship out all spent fuel for all future and present power and research nuclear reactors, for further treatment or disposition as provided for in relevant contracts to be duly concluded with the recipient party.
For ۱۵ years Iran will not, and does not intend to thereafter, engage in any spent fuel reprocessing or construction of a facility capable of spent fuel reprocessing, or reprocessing R&D activities leading to a spent fuel reprocessing capability, with the sole exception of separation activities aimed exclusively at the production of medical and industrial radio-isotopes from irradiated enriched uranium targets.

با این تصریحات و توصیفات مستند در متن، مشخص نیست که عراقچی، از کدام بازی ۱۰۰ درصد باخته برای امریکا و ۱۰۰ برد برای ایران سخن می گوید، حال آنکه اساسا تاسیسات آب سنگینی برای کشور باقی نخواهد ماند بلکه رآکتور جدید نیز با اورانیوم غنی شده همچون رآکتور بوشهر و البته با فناوری کمی متفاوت تر فعالیت خواهد کرد.

به نظر می رسد تعریف برد و باخت در منظومه معانی تیم مذاکره کننده و رئیس جمهور، با آنچه عرف جامعه به آن برد و باخت اطلاق می کند متفاوت باشد، چرا که پیش از این نیز رئیس جمهور با تشبیه نتایج مذاکرات به نتایج بازی فوتبال، اعلام کرده بود که ایران در این مذاکرات ۲ گل خورده و ۳ گل هم زده است!