بعد از دو سال مذاکرات، آمريکا در کنار شرکاي بين المللي خود به چيزي نائل شد که ده ها سال خصومت نتوانست به آن برسد. توافق جامع و بلند مدت با ايران، از دستيابي اين کشور به سلاح هسته اي جلوگيري خواهد کرد. اين توافق نشان مي دهد که ديپلماسي آمريکا مي تواند تغييرات واقعي و معنادار ايجاد کند؛ تغييراتي که کشور ما و دنيا را امن تر و ايمن تر خواهد کرد. اين توافق همچنين با سنت رهبري آمريکايي نيز هم سو است. اکنون پنجاه سال از زمانيکه کندي رئيس جمهور (پيشين) آمريکا مقابل مردم آمريکا ايستاد و گفت بياييد هرگز از روي ترس مذاکره نکنيم، اما بياييد هرگز از مذاکره کردن نيز هراس نداشته باشيم. کندي آن زمان از لزوم گفتگو بين آمريکا و شوروي سابق سخن مي گفت که به تلاش ها براي محدود کردن گسترش تسليحات هسته اي منجر شد. خطر در آن روزها، جنگ هسته اي فاجعه آميز بين دو ابر قدرت بود.
در زمان ما، خطر اين است که تسليحات هسته اي هر روز در اختيار کشورهاي بيشتري، بالاخص در خاورميانه، بي ثبات ترين منطقه در خاورميانه، قرار بگيرد. امروز، از آنجايي که آمريکا از موضع قدرت و به شکل اصولي مذاکره کرد، ما گسترش تسليحات هسته اي را در اين منطقه متوقف کرده ايم. به خاطر اين توافق، جامعه بين المللي قادر به راستي آزمايي آن خواهد بود که جمهوري اسلامي ايران، سلاح هسته اي توليد نکند. در اين توافق، يکايک اصولي که هنگام دستيابي به چارچوب در فصل بهار به آن رسيديم، رعايت شده است. همه مسيرها به روي سلاح هسته اي قطع شد؛ و نظام بازرسي و شفاف سازي لازم براي راستي آزمايي اين هدف نيز ايجاد خواهد شد. به خاطر اين توافق، ايران اورانيوم غني شده در سطح بالا و پلوتونيوم مناسب استفاده در تسليحات هسته اي را که تشکيل دهنده مواد اوليه ضروري براي بمب هسته اي هستند، توليد نخواهد کرد.
با اين توافق، ايران دو سوم از سانتريفيوژهاي نصب شده خود، دستگاه هايي که براي توليد اورانيوم غني شده در سطح بالا براي بمب (اتمي) ضروري هستند، برچيده و آنها را در جايي خواهد گذاشت که زير نظارت مداوم بين المللي باشد. ايران در يک دهه آينده از سانتريفيوژهاي پيشرفته خود براي توليد اورانيوم استفاده نخواهد کرد. ايران همچنين نود و هشت درصد ذخاير اورانيوم غني شده خود را رها خواهد کرد. براي اينکه موضوع روشن شود، بايد بگويم ايران هم اکنون ذخايري در اختيار دارد که مي توان با آن تا ده سلاح هسته اي توليد کرد. به خاطر اين توافق، اين ذخاير تنها به درصدي از آنچه براي توليد تنها يک سلاح هسته اي لازم است، کاهش خواهد يافت. محدوديت ذخاير (اورانيوم ايران) به مدت پانزده سال ادامه خواهد داشت.
به خاطر اين توافق، ايران در هسته راکتور اراک اصلاحات ايجاد مي کند تا اين رآکتور ديگر پلوتونيوم مناسب براي سلاح هسته اي توليد نکند. ايران همچنين توافق کرده است که سوخت مصرف شده راکتور را تا زمان پايان عمر راکتور به خارج از کشور بفرستد. ايران دستکم تا پانزده سال آينده هيچ گونه راکتور تازه آب سنگين نخواهد ساخت.
به خاطر اين توافق، ما براي نخستين بار در موضعي خواهيم بود که همه اين تعهدات را راستي آزمايي کنيم. اين بدين معنا است که توافق بر مبناي اعتماد نيست؛ بلکه بر مبناي راستي آزمايي است. بازرسان به طور شبانه روزي به تأسيسات هسته اي مهم ايران دسترسي خواهند داشت. ايران به کل زنجيره تأمين هسته اي ايران، معادن اورانيوم، آسياب ها، مراکز تبديل و همچنين مراکز توليد و انبار سانتريفيوژهاي اين کشور دسترسي خواهد داشت (منظور از ايران ابتدايي، بازرسان هستند). اين تضمين کننده آن است که ايران قادر نخواهد بود مواد را از تأسيسات شناخته شده به مراکز سري منحرف کند. برخي از اين اقدامات شفاف سازي به مدت بيست و پنج سال اجرا خواهد شد.
در نتيجه اين توافق بازرسان خواهند توانست به هر مکان مشکوک در داخل ايران دسترسي داشته باشند. آژانس بين المللي انرژي اتمي مسئول اين بازرسي هاست. اين آژانس به هر جا و هر زمان که لازم باشد دسترسي خواهد داشت. اين شرط دائمي خواهد بود. آژانس همچنين به توافقي با ايران دست يافته است که دسترسي لازم را براي تکميل تحقيقات خود درباره ابعاد احتمالي نظامي تحقيقات هسته اي ايران در گذشته پيدا خواهد کرد. در نهايت اينکه ايران بر اساس پيمان ان پي تي براي هميشه از رفتن به دنبال سلاح اتمي ممنوع خواهد بود. اين پيمان اساس تلاشهاي جامعه بين المللي را براي اعمال فشار بر ايران تشکيل داده است.
در حاليکه ايران براي اجراي اين توافقنامه گام برمي دارد، در مقابل کاهش تحريمهايي را خواهد ديد که ما براي برنامه هسته اي ايران عليه اين کشور وضع کرده ايم، هم تحريمهاي خود آمريکا و هم تحريمهايي که شوراي امنيت سازمان ملل متحد وضع کرده است. کاهش تحريمها مرحله اي و گام به گام خواهد بود. ايران بايد ابتدا گامهاي کليدي هسته اي را کامل بردارد تا بعد از آن بتواند از کاهشهاي جديد تحريمها بهره مند شود. در يک دهه آينده ايران بايد به اين توافقنامه عمل کند تا تحريمهاي ديگر برداشته شود، از جمله پنج سال محدوديت مرتبط با تسليحات و هشت سال محدوديت مربوط به موشکهاي بالستيک است.
همه اينها در قطعنامه جديد شوراي امنيت ثبت و مورد حمايت و تصويب قرار خواهد گرفت. اگر ايران توافقنامه را نقض کند، همه اين تحريمها به طور خودکار و فورا برقرار خواهد شد. بنابراين براي ايران دستورکار کاملا روشني وجود دارد که بايد طبق آن عمل کند. همچنين پيامدهاي بسيار جدي براي ايران در صورت نقض توافقنامه وجود خواهد داشت. اين توافقنامه ماست. اين توافقنامه از حمايت کامل جامعه بين المللي برخوردار است. کنگره فرصت خواهد داشت جزئيات اين توافقنامه را بررسي کند. دولت من آماده است گزارشها و توضيحات جامع درباره اين توافق داشته باشد.
همانطور که مردم آمريکا و کنگره آمريکا اين توافقنامه را بازنگري مي کنند، مهم است که گزينه جايگزين را هم در نظر داشته باشند. در نظر بگيرند چه اتفاقي در جهان خواهد افتاد اگر اين توافق نباشد. بدون اين توافق هيچ سناريويي وجود نخواهد داشت که جهان در تحريم کردن ايران به اين منظور که ايران به طور کامل برنامه هسته اي خود را برچيند، به ما بپوندد. ما مطمئن نيستيم دولت ايران تحت اين فشارها تسليم شود. همچنين جهان نيز از اين تلاشها براي تحريم ايران براي هميشه با هدف تسليم کردن ايران ، حمايت نخواهد کرد. ما تحريمها را وضع مي کنيم تا به راه حلي ديپلماتيک برسيم و اين کاري است که ما انجام داده ايم. بدون اين توافق، هيچ محدوديت مورد توافق براي برنامه هسته اي ايران وجود نخواهد داشت. بدون اين توافق ايران مي تواند سانتريفوژهاي بيشتري توليد کند، عملياتي کند و آزمايش کند، ايران مي تواند راکتوري را سوخت گيري کند که قادر است براي بمب پولوتونيوم توليد کند ، همچنين اگر اين توافق نباشد ما نمي توانيم هيچ گونه از اين بازرسيها را که ما را قادر بسازد هر گونه برنامه تسليحات اتمي مخفي ايران را رديابي کند. به عبارت ديگر نبود توافق به معناي نبود هيچ محدوديت پايدار بر برنامه هسته اي ايران است. چنين سناريويي احتمال اين را که ديگر کشورهاي منطقه احساس کنند مجبور هستند برنامه هسته اي خود را دنبال کنند ، بيشتر خواهد کرد و اين خطر رقابت تسليحات اتمي در بي ثبات ترين منطقه جهان را ايجاد مي کند.
همچنين نبود اين توافق ، گزينه هاي کمتر و کارآمدتري را براي آمريکا براي جلوگيري از دستيابي ايران به سلاح اتمي فراهم خواهد کرد. من بيش از شش سال است که رئيس جمهور و فرمانده کل قواي آمريکا بوده ام. من بارها با تصميماتي روبرو شده ام که آيا از نيروي نظامي استفاده کنم يا خير. اين بزرگترين و سخت ترين تصميمي است که هر رئيس جمهوري بايد بگيرد. در موارد بسياري درباره کشورهاي مختلف من تصميم گرفته ام از نيروي نظامي استفاده کنم. وقتي در جهت منافع امنيت ملي ما باشد، من هرگز در استفاده از نيروي نظامي درنگ نمي کنم. من قويا باور دارم منافع امنيت ملي ما هم اکنون بسته به اين دارد که جلوي دستيابي ايران را به سلاح اتمي بگيريم. اين بدان معناست، بدون راه حلي ديپلماتيک، چه من و يا رئيس جمهور آينده آمريکا، با اين گزينه روبرو خواهد شد که آيا بايد اجازه دهد ايران سلاح اتمي به دست آورد يا اينکه از نيروي نظامي براي متوقف کردن آن استفاده کند.
به عبارت ساده تر، عدم توافق به معناي فرصتي بزرگتر براي جنگ هاي بيشتر در خاورميانه است. افزون بر آن، ما وقتي مي کوشيم امتحان کنيم که آيا مي توان اين مسئله را از راه مسالمت آميز حل و فصل کرد، هيچ چيزي را واگذار نمي کنيم. اگر در بدترين حالت ، ايران توافق را نقض کند همان گزينه هايي که امروز در اختيار من هستند در اختيار هر رئيس جمهوري در آمريکا در آينده نيز خواهند بود. من شکي نداريم که از ۱۰ تا ۱۵ سال آينده هر فردي که سمت رياست جمهوري آمريکا را بر عهده دارد در موقعيتي بسيار قويتر خواهد داشت و با بازرسي ها و شفافيتي که به ما اجازه مي دهد بر برنامه هسته اي ايران نظارت کنيم ، ايران از سلاح هسته اي بسيار دورتر خواهد بود. به اين دليل ، من معتقدم که غيرمسئولانه خواهد بود که از اين توافق کنار بکشيم.
اما در خصوص چنين مسئله دشواري، مهم است که مردم آمريکا و نمايندگان آنها در کنگره فرصتي براي بازبيني کامل توافق را داشته باشند. هرچه باشد جزئيات هم مهم است. ما برخي از بهترين دانشمندان هسته اي جهان را داشته ايم که روي اين جزئيات کار کرده اند. ما همچنين با کشوري، يعني ايران، طرف هستيم که به مدت ۳۵ سال دشمن قسم خورده آمريکا بوده است. بنابراين، من از بحث جدي در کنگره درباره اين مسئله و بررسي دقيق جزئيات توافق استقبال مي کنم. اما در عين حال به کنگره يادآوري مي کنم که شما با دوستان خود به چنين توافقي دست نمي يابيد.
ما زماني با شوروي درباره موافقت نامه کنترل تسليحات مذاکره کرديم که اين کشور خود را به نابودي ما متعهد مي دانست. اين موافقت نامه ها در نهايت ما را امن تر کردند. من اطمينان دارم که اين توافق منافع امنيت ملي آمريکا و متحدان ما را تامين خواهد کرد. بنابراين ، من هر مصوبه اي را که جلو اجراي موفقيت آميز اين توافق را بگيرد، وتو خواهم کرد. ما مجبور نيستيم که يک کشمکش بي پايان را بپذيريم. ما قطعا نبايد دنبال چنين چيزي باشيم. دقيقا به اين دليل که سطح مخاطرات بسيار بالاست، حالا وقت رقابت هاي جناحي و سياسي نيست. لفاظي هاي تند واشنگتن مشکلي را حل نخواهد کرد. ديپلماسي جدي و سخت ، و رهبري که قدرت هاي بزرگ جهان را متحد کرده است راه بهتري براي راستي آزمايي اين است که ايران به دنبال سلاح هاي هسته اي نيست. اما اين حرف به معناي آن نيست که اين توافق همه مشکلات ما را با ايران حل و فصل خواهد کرد.
ما هم همان نگراني هايي را داريم که بسياري از متحدان ما در خاورميانه، از جمله اسرائيل و کشورهاي خليج (فارس) ابراز کرده اند، نگراني ها درباره حمايت ايران از تروريسم و استفاده اين کشور از عوامل نيابتي براي بي ثبات کردن منطقه. اما دقيقا به همين دليل است که ما اين گام را برداشته ايم. زيرا ايران مسلح به سلاح هسته اي قدرت بسيار بيشتري براي بي ثبات کردن منطقه خواهد داشت و براي دوستان ما و جهان بسيار خطرناک تر خواهد بود. در همين حال، ما تحريم هاي خودمان را که در ارتباط با حمايت ايران از تروريسم ، برنامه موشکي بالستيک و نقض حقوق بشر وضع شده اند ادامه مي دهيم. ما به تلاش هاي بي سابقه خود براي تقويت امنيت اسرائيل ادامه خواهيم داد، تلاش هايي که فراتر از هر اقدامي است که دولت هاي قبلي آمريکا انجام داده اند.
ما همچنين به کاري که در کمپ ديويد شروع کرديم ادامه خواهيم داد ، يعني ارتقا دادن سطح مشارکت خود با کشورهاي خليج (فارس) و تقويت ظرفيت ها و توانايي هاي آنها براي مقابله با تهديداتي که از جانب ايران يا گروههاي تروريستي مانند داعش متوجه آنهاست. با اين حال، من معتقدم که ما بايد به آزمايش اين بپردازيم که آيا اين منطقه -- که با رنج و مشکلات و خونريزي هاي بسياري مواجه بوده است -- مي تواند در مسير ديگري حرکت کند يا خير. من بارها به مردم ايران تصريح کرده ام که ما بر مبناي منافع متقابل و احترام متقابل هميشه آماده اي تعامل هستيم. اختلافات ما واقعي است و تاريخ دشوار ميان دو کشور را نمي توان ناديده گرفت. اما تغيير امکان پذير است. جاده خشونت و ايدئولوژي انعطاف ناپذير ، سياست خارجي مبتني بر تهديد و حمله به همسايگان يا محو اسرائيل يک بن بست است. يک مسير متفاوت مبتني بر رواداري و حل و فصل مسالمت آميز کشمکش به همگرايي بيشتر با اقتصاد جهاني ، تعامل و مشارکت بيشتر با جامعه بين المللي و توانايي مردم ايران براي برخورداري از رونق و رفاه مي انجامد. اين توافق اين فرصت را فراهم مي کند که در مسير تازه اي حرکت کنيم. ما بايد از اين فرصت استفاده کنيم. ما براي رسيدن به اين نقطه راه درازي را پيموده ايم: دهها سال برنامه هسته اي ايران ، چندين سال تحريم و چندين ماه مذاکرات سخت و فشرده. من امروز مي خواهم از اعضاي کنگره از هر دو حزب بابت کمک به ما براي اجراي اين تحريم ها که موثر بودن خود را ثابت کردند تشکر کنم. من همچنين مي خواهم از کشورهاي ديگري که به ما در اين تلاش ملحق شدند تشکر کنم.
مي خواهم از شرکاي ما در مذاکرات، انگليس، فرانسه، آلمان، روسيه، چين و اتحاديه اروپا به علت وحدت ما در اين تلاش ها تشکر کنم که نشان داد زمانيکه رسيدگي صلح آميز به مناقشه ها چشم انداز مشترک ما باشد، چه اقدامات فوق العاده اي در دنيا مي توان انجام داد. ما نشان داديم زمانيکه از يکديگر جدا نباشيم، چه کارهايي مي توانيم انجام دهيم. نهايتاً مي خواهم از تيم مذاکره کننده آمريکايي تشکر کنم. تيم کارشناسان ما، از جمله ارنست مونيز وزير انرژي ما به مدت چند هفته متوالي روي اين مسئله کار مي کرد. همچنين مي خواهم از جان کري وزير امور خارجه کشورمان تشکر کنم که خدمات خود به اين کشور را بيش از چهل سال قبل با پوشيدن يونيوفورم (نظامي) و شرکت در جنگ آغاز کرد. جان کري اکنون با تعهدش به ديپلماسي قدرتمند و اصولي آمريکايي، اين کشور را امن تر مي کند. تاريخ نشان مي دهد آمريکا نبايد تنها با قدرت، بلکه با اصول خود رهبري کند. اين نشان مي دهد قدرت ما، نه در زمان تنهايي بلکه زماني بيشتر است که دنيا را گردهم مي آوريم. بيانيه امروز، فصل ديگري در تلاش ها براي ايجاد دنيايي امن تر و اميدوارتر است.
متشکرم، برکتِ خدا بر شما و بر آمريکا
گفت وگو با دکتر فریدون عباسی درباره هزینه‌های سنگین برجام : 
