«پارس»- محمد کرباسی- حرف‌های آمانو پس از سفر به تهران در وین نشان از موفقیت مذاکرات با مقام‌های ارشد ایران داشت و او از توافقی کلی با مقام‌های تهران حرف زد. همانطور که مقام‌های ایرانی اعلام کرده بودند برای نخستین‌بار تاریخ مشخصی برای انتشار گزارش درباره پی‌ام‌دی مشخص شده است. از مذاکرات لوزان با فشار غرب مسئله پی‌ام‌دی وارد مذاکرات ایران شد اما در برهه کنونی مقام‌های ایران در تلاش هستند این پرونده گزارش‌های جعلی را یک‌بار برای همیشه همزمان با اجرایی شدن توافق احتمالی ببندند. با گرت پورتر، روزنامه‌نگار آمریکایی بلافاصله پس از صحبت‌های روزگذشته آمانو با خبرنگاران در وین حرف زدیم. پورتر به‌عنوان یک روزنامه‌نگار تحقیقی ۸ سال برای نوشتن کتاب مشهور خود «بحران ساختگی» وقت گذاشته و برای این کار هزاران سند مطرح شده علیه ایران را به‌صورت کامل بررسی کرده است. او با تأکید بر تعیین نقطه‌ای برای پایان مسائل ایران و آژانس اعتقاد دارد که این نهاد سازمان ملل باید راه و روش خود را به‌صورت کامل تغییر دهد.
* یوکیا آمانو به خبرنگاران گفت که آژانس و ایران به یک توافق کلی رسیده‌اند اما هنوز مسائلی میان دوطرف حل نشده باقی‌مانده است. فکر می‌کنید چه مواردی هنوز میان دوطرف محل اختلاف است؟
واقعیت این است در شرایط فعلی نمی‌توان این مسائل را به‌صورت دقیق گفت اما براساس حرف‌ها و سابقه گذشته، مقام‌های آژانس اصرار دارند که با دانشمندان هسته‌ای ایران حرف بزنند و مقام‌های ایران در یک موضع مشخص و صریح به این درخواست پاسخ منفی داده‌اند. به‌نظر می‌رسد برای همکاری با آژانس، دولت ایران یک راه‌حل جایگزین دیگر را پیشنهاد داده است و مقام‌های ایران قصد دارند که درباره سؤالات آژانس پاسخ‌های خود را به آنها ارائه کنند. من حدس می‌زنم این همان توافق کلی است که آمانو امروز در مقابل خبرنگاران درباره آن حرف زد.
* ایران اما به هیچ وجه اطمینانی به آژانس ندارد. از وقتی آژانس با دانشمندان ایرانی مصاحبه داشت اطلاعات محرمانه درباره دانشمندان به‌دست سازمان‌های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی و غرب رسید که ترور آنها را به‌دنبال داشت. چطور می‌توان به این آژانس اعتماد کرد؟
بله، این یک مشکلی مهم در آژانس است که اطلاعات محرمانه کشورها از آن به بیرون درز می‌کند و منجر به ترور دانشمندان هسته‌ای ایران از سوی اسرائیل شده است. به همین‌خاطر است که مقام‌های ایران اجازه مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای ایران را نمی‌دهند. آژانس سابقه طولانی در این مسئله و نفوذ سازمان‌های اطلاعاتی دارد. حتی در موارد بسیاری از سوی سازمان‌های اطلاعاتی غربی آژانس منحرف شده است. این سابقه‌ای است که آژانس دارد. من نمی‌دانم چه راه‌حلی برای آن می‌تواند وجود داشته باشد. آژانس نتوانسته در همه این سال‌ها مستقل از سیاست آمریکا باشد. آنها استقلال ندارند و نتوانسته‌اند مستقل عمل کنند.
* درباره پی‌ام‌دی (ابعاد احتمالی نظامی) در کتاب‌تان آورده‌اید که در پرونده آژانس هیچ مدرک و سند مستدلی علیه ایران وجود ندارد. چرا پس باردیگر روی آن تأکید می‌شود؟
آژانس ابزار آمریکا در طول این سال‌ها بوده است. آژانس باید باردیگر معیارها و موازین خودش را مورد بررسی قرار دهد. توطئه‌های مختلفی با دستکاری اطلاعات و پرونده‌سازی علیه ایران و آنچه پی‌ام‌دی خوانده می‌شود طی سال‌های گذشته صورت گرفته است. این مسئله حساس و مهم است. شاید به‌عنوان قدمی لازم باشد آمانو از آژانس برود. این روند هر چند از زمان البرادعی شروع شد اما آمانو به هر حال انتخاب آمریکایی‌ها به‌حساب می‌آید. حتی درصورت اعلام توافق باید این مسئله را حل کرد.
* ایران چطور می‌تواند در این شرایط به آژانس اطمینان کند؟
به‌نظرم آژانس باید استقلال بیشتری از خود نشان دهد و وابستگی گذشته را در چندین سال گذشته نداشته باشد. از سال۲۰۰۹ همانطور که در کتابم بحران ساختگی آورده‌ام آژانس هیچ استقلالی از آمریکا نشان نداده است. آژانس در‌واقع حامی سیاست آمریکا برای فشار به ایران بوده است. این مسئله باید تغییر کند تا بتواند حل شود. فکر کنم موقعیت توافق هسته‌ای ایران موعد مناسبی است که گذشته کنار گذاشته شود و آژانس به‌خودش بیاید و به‌عنوان ابزار از سوی آمریکا مورد استفاده قرار نگیرد.
* به‌نظرتان در چنین شرایطی مسائل ایران با آژانس به‌ویژه مسئله پی‌ام‌دی می‌تواند حل شود؟
این مسئله قابل دستیابی است. به شرطی که دوطرف اراده سیاسی لازم را داشته باشند. هر دو طرف می‌دانند باید به هر حال به یک نقطه پایان برای گذشته برسند. یقین دارم که ایرانی‌ها آماده هستند تا توضیحات لازم را ارائه کنند و از سوی دیگر همانطور که گفتم آژانس باید اطلاعات جعلی گذشته را کنار بگذارد. به‌عنوان یک محقق هر کدام از مسائلی که از سوی آژانس مطرح شده را مورد تحقیق قرار دادم و گفته‌ام که هیچ سند و مدرکی درباره آنها وجود ندارد. همه مسائل مطرح شده در پی‌ام‌دی جعلی است.
* در کنار مسئله پی‌ام‌دی به‌نظر می‌رسد اکنون مسئله اختلاف‌ها میان 6قدرت جهانی در مذاکره با ایران هم وجود دارد؟
به‌طور حتم اینطور است. کشورهای1+5 اختلاف‌های جدی دارند و هر کدام به‌دنبال اهداف خود هستند. مذاکره‌کنندگان ایران اما وحدت رویه و روند خوبی داشته‌اند. اکنون اما وقت آن است که اعضای 1+5 اختلاف‌های خود را کنار بگذارند تا به یک راه‌حل مشترک با ایران برسند.
* اما به‌نظر می‌رسد غربی‌ها یک وابستگی عاطفی با تحریم‌ها پیدا کرده‌اند و فکر می‌کنند درصورت لغو تحریم‌ها هیچ‌چیز دیگر در دست نخواهند داشت؟
واقعاً اینطور است. سازوکار تحریم‌ها بسیار پیچیده بوده و وزارت خزانه‌داری آمریکا یک پای اصلی آن است. در دولت آمریکا آنهایی که تحریم را دنبال کرده‌اند قدرت بسیاری دارند. کاخ سفید، وزارت امور خارجه آمریکا و وزارت خزانه‌داری این کشور به همین‌خاطر در طول همه مذاکرات، خیلی علاقه داشته‌اند که بخشی از تحریم‌ها را همچنان نگه‌دارند که بتوانند از آن بار دیگر استفاده کنند. طرف ایرانی اما با قدرت اعلام کرده که تحریم‌ها باید کامل لغو شوند. غربی‌ها و آمریکا اصلاً دوست ندارند از این تحریم‌ها جدا شوند اما اکنون وقت تسلیم شدن آنهاست.
* کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی به‌شدت از توافق احتمالی ایران و 1+5 دلخور و خشمگین هستند. چه چیزی این‌قدر آنها را نگران کرده است؟
آنها درصورت توافق هسته‌ای احساس نا‌امنی در رابطه خودشان با آمریکا می‌کنند. سال‌ها آمریکا، عربستان و اسرائیل را مهم‌ترین متحدان خود در خاورمیانه دیده و اکنون توافق هسته‌ای وزن آنها را در این زمینه کم می‌کند. عربستان به‌ویژه به‌شدت نگران این قضیه است که اهمیتش را از دست می‌دهد اما آمریکا مسئول خواسته‌های عربستان نیست. ریاض و رژیم اسرائیل می‌دانند که دیگر توانایی گذشته را برای تأثیرگذاری در سیاست خارجی آمریکا علیه ایران نخواهند داشت.
* فرض کنید توافق هسته‌ای ایران همین حالا اعلام شده است. درباره زرادخانه هسته‌ای اسرائیل چه کاری باید صورت بگیرد؟
به‌نظرم باید جهان کاری کند که اسرائیل مجبور به پیوستن به معاهدات بین‌المللی ازجمله ان‌پی‌تی شود. این اقدام اگر صورت بگیرد یک قدم بسیار مهم در ثبات و امنیت جهان خواهد بود. مسئله اصلی این است که آمریکا و غرب هنوز تمایلی در این زمینه ندارند. این مسئله مهمی در جهان است اما واقعیت روی میز این است که هنوز جهان نتوانسته به این نقطه برسد.
گفت وگو با دکتر فریدون عباسی درباره هزینه‌های سنگین برجام : 
